خانه » ویژگی عمومی شعر دوره مشروطه

ویژگی عمومی شعر دوره مشروطه

شاید بتوان شعر یر را از دو جهت بررسی کرد: شگردهایی که در واقع ویژه او نیست. در شعر شاعران این دوره عمومیت دارد، اما در مقایسه با دوره های پیش نو آوری به شمار می آید. شگردهایی که یا مختص او و سبک اوست و یا اگر مشابه آن را در آثار معاصرانش میبینیم، بیش از اینکه با آن ها مشابه باشد. با ما در این مقاله همراه باشید تا به بررسی ویژگی عمومی شعردوره مشروطه بپردازیم. همچنین متوانید با پیوستن به ما از اشعار محبوب ایرج میرزا به ویژه شعر رفیق اهل و سرا امن لذت ببرید.

ویژگی عمومی شعردوره مشروطه

ویژگی عمومی شعردوره مشروطه

زبان، ابزار مفاهیم سیاسی – اجتماعی

کاربرد زبان برای بیان دردهای اجتماعی و انتقادهای سیاسی، ویژه این عصر نیست و شاعران دوران پیش از مشروطیت – همچون سنایی، خاقانی، عطار، سعدی و حافظ نیز هرجا که فرصتی فراچنگ آورند درکنار آفرینش های ادبی و هنر به بیان مسائلی از این دست همت گماشته اند اما آنچه شعر این دوره  را از این حیث ویژگی بخشیده است، کاربرد ابزاری زبان برای بیان این گونه مسائل است. تا آنچه که زبان و ادبیات غالبا هدفی جز بیداری مردم  و ریشه کن کردن استبداد ندارد و به همین دلیل به مسائل زیبا شناختی بی توجه یا کم توجه است. از این رو کاربرد واژگان کلیدی ویژه این عصر همچون وطن آزادی استبداد ملت دولت مشروطه خلق- در شر این دوره به فراوانی به چشم میخورد:

                     مشروطه نشانه ترقی است                             مجلس هم خانه ترقی است

               کشوری را که شه از دیدن او بیزار است          پول از کیسه ملت به چه عنوان گیرند؟ ( ایرج)

 کاربرد واژگان فرنگی به ویژه واژگان کارآمد در شرایط انقلاب

دیپلماسی مشربان  خشک مغز                     خود چه می دانند جز نیرنگ و رنگ

                          پیش خود فکر به حالم کردند                      انسپکتر ژنرالم کردند

                                چند مه رفت و ماژر آمد                      ششم از آمدنش حال آمد

 

وجود غلط املایی دستوری

به جز بهار و دهخدا و ادیب الممالک فراهانی، شعر شاعرانی که در مرکز ادبیات مشروطه قرار دارند، با خط های صرفب و نحوی آمیخته است تا آنجا  که بزرگانی  چون بهار و حتی ایرج – که شعرهای وی نیز از خطا عاری نیست – کسانی همچون عارف را عامی خواندند. برخی صاحب نظرانی وجود ایرادهای دستوری در شعر شاعرانی مانند عارف و عشقی را، نتیجه تلاش آنان  برای ترکیب  زبان عامه و زبان ادبی می دانند. البته  نداشتن تعمق  و مطالعه کافی در ادب  کهن ایران ، در مورد نسیم شمال، عارف و عشقی، در ایجاد این خطاها موثر بوده است. نمونه ای از اینگونه ایرادها:

رفت ک بوسد ز  رخ فرخش                         رنگ منوچهر پرید از رخش

در بیت بالا حرف (ز) زاید است و به ضرورت شعری آورده شده است.

حاضرم دکه پالوده فروش دم ارگ                 با تو پالوده خورم من که نخوردم باشاه

که در اینجا ظاهرا حرف اضافه  (در) یا چیزی شبیه به آن پیش از (دکه) حذف شده است. برای کسب اطلاعات بیشتر و همچنین دسترسی به دیگر اشعار ایرج میرزا به سایت گنج تاریخ ما مراجعه کنید.

محبوبترین اشعار ایرج میرزا

کاربرد زبان روزمره و عامیه

تجربه دوره بازگشت ادبی که حاصل آن پدید آمدن نسخه بدل های ادبی بود.، نیز تحول های شگرف سیاسی – اجتماعی ، لزوم دگرگونی بنیان های ادبی را در ساختار زبانی  و معنایی پدید آورد. این دگرگونی زبان  آثار ادبی را را به زبان مردم نزدیک کرد و کار به آنجا رسید که تکیه کلام های عامیانه ، مثل ها ، کنایه ها و طنزهای رایج بین عوام ب زبان شعر وارد شد. شعر، در واقع محمل شعارها و پیام های انقلابی شاعران به مردم ، مردم به مردم و مردم به استبدادگران و استعمارگران بود .

نمونه هایی از اینگونه زبان:

فکر آتش کن که مردم آبجی جان                                   شام هم امشب نخوردم آبجی جان

با فلاکت جان سپردم آبجی جان                                    آلامان از فقر و رنج و مسکنه

آخ عجب سرماست امشب ای ننه

                              در تجدید و تجدد واشد                                    ادبیات شلم شوربا شد

موارد فوق هرچند در میان شاعران این عصر عمومیت دارد . از منظر سبک شناسی و زبان شناسی ادبیات در آثار هریک از آن ها در خور بررسی جداگانه است .  شما میتوانید برای رسیدن به درک عمیق از این نکات  ارائه در این مقاله به ویژه در خصوص  متمایز بودن اشعار ایرج میرزا ، به آرشیو جذاب اشعار ایرج میرزا صوتی ما سر بزنید.

به این آهنگ چه امتیازی می دهید؟

روی یک ستاره کلیک کنید تا به آن امتیاز دهید!

میانگین امتیاز 0 / 5. شمارش آرا: 0

اولین نفری باشید که به این آهنگ امتیاز می دهید.

دیدگاه خود را بگذارید